Atatürk’te bu yazının farkındaydı ve bu yazı ile ilgili olarak da aşağıdaki notu almıştır.

“Bu uygarlığı kuranların Avrupa’dan gelmediklerinde ve Sami olmadıklarında en tanınmış bilim insanları mutabıktır. O halde, bunlar Orta Asya’dan gelen Türklerden başka kimler olabilir?” [Atatürk’ün Bütün Eserleri, C 25, Kaynak Yayınları 1998]

M.Ö. 1150-350 arasında farklı bir dil ortaya çıkar ve yaygın olarak kullanılır. Bu yazı Kıbrıs hece (Cypriot-Syllabic) yazısı olarak geçer. Sağdan sola doğru (Orhun yazıtları gibi) yazılır, bilinmeyen bir dildir ve hala çözümlenememiştir.

M.Ö. 2 yüzyıl sonlarında Kıbrıs Hece yazısı etkisini yitirmiştir. Bu yazı yaklaşık 650 sene Kıbrıs’ta kullanılmıştır.

Kıbrıs Hece Yazısı ile Göktürk Hece Yazısının ortak yönleri şunlardır.

1. Her iki yazı da hece yazısıdır.
2. Her iki yazıda da sesli harfler bazı kurallar dışında yazılmaz.
3. Her iki yazı da Runik yazı karakterindedir.
4. Her iki yazıda da kelime ayracı olarak nokta kullanılmıştır. Göktürk yazılarında genellikle iki nokta üst üste kullanılmış olsa da tek noktalı örnekler de mevcuttur. Kıbrıs Hece yazısında bu nokta bazen çok kısa dik çizgi olarak da kullanılmıştır.
5. Her iki yazı da sağdan sola yazılmıştır.
6. Orhun ve Yenisey coğrafyası ile Kıbrıs coğrafyasında bulunan, birebir aynı olarak kullanılmış 19 adet ortak sembol bulunmaktadır. Bu semboller ve bu sembollerden üretilen Kıbrıs Hece Yazısı sembolleri vardır.

Münih Üniversitesi profesörlerinden Hommel :

“Minos sarayında keşfedilen yüzlerce toprak kitabe tamamen Eti (Hitit) yazısı tarzındadır. Bunlar Girit dilinin abideleri olmak gerektir. Girit yazısından çıkma olan Kıbrıs Hece Yazısı da buraya aittir. Girti’te bulunan kitabelerdeki yazı ile (bilhassa çift ağızlı balta işareti) Elam yazısı arasında da bir benzerlik tespit edilmiştir.”

Atatürk’te bu yazının farkındaydı ve bu yazı ile ilgili olarak da aşağıdaki notu almıştır.

“Bu uygarlığı kuranların Avrupa’dan gelmediklerinde ve Sami olmadıklarında en tanınmış bilim insanları mutabıktır. O halde, bunlar Orta Asya’dan gelen Türklerden başka kimler olabilir?” [Atatürk’ün Bütün Eserleri, C 25, Kaynak Yayınları 1998]

Kıbrıs Hece Yazısı, Göktürk Hece Yazılarından yaklaşık 900 yıl eskidir. Okumalar, analitik düşünme tekniği ile Orhun ve Yenisey’de bulunan damgaların oluşturduğu alfabe ve ses değerleri kullanılarak, zaman ve mekân farkından doğabilecek farklılıkları da göz önünde bulundurularak, ortaya çıkan kelimeleri, Kaşgarlı Mahmut’un Divan–ı Lügati‘t Türk isimli eserinde tespit ederek yapılmıştır.

Mehmet Turgay Kürüm’ün okuma önerisi yaptığı ilk yazı, Olivier Masson’un eserinde, 346 numara ile kayıtlı olan ve (Fig. 104) olarak numaralandırılmış resimde çizimi olan, seramik sürahi üzerindeki yazıdır (Masson  1983: 341).

Göktürk Hece Yazısı okuma kurallarına göre, sağdan sola doğru okunduğunda, ilk kelime “Andakatung” , ikinci kelime “teki” olarak okunabilmektedir.

Yazıda “Andakatung Teki”  yazmaktadır. Andahatun veya Andakadın isimli kişinin, evli bir kadın olduğu ve baba evine ailesine ziyarete geldiğini, beraberinde de bu seramik sürahiyi hediye olarak getirdiğini ve bunu da sürahiye kazıtarak yazdırdığını anlıyoruz.

Mehmet Turgay Kürüm’ün okuma önerisi yaptığı ikinci yazı, Olivier Masson’un eserinde, 259 numara ile kayıtlı ve (Fig. 79) olarak numaralandırılmış resimde çizimi olan, seramik amfora üzerindeki yazıdır (Masson  1983: 274).

Göktürk Hece Yazısı okuma kurallarına göre, sağdan sola doğru okunduğunda, ilk kelime “İkioklıtı” veya “ikioklıt” , ikinci kelime “ödür” olarak okunabilmektedir.

Amfora içindeki ürünün, muhtemelen iki farklı üretiminin, muhtelif nedenlerle karıştırılması anlatılmak istenmiş olabilir.

Üstün veya seçilmiş anlamındaki “ödür” sözü de, ürünün kalitesini belirtmek amacı ile küpe yazılmış olmalıdır.

Bilinmeyen, yerel bir dil” olarak tanımlanan Eteo-Cypriot dilinin Türkçe olabileceği,  bu dilin, “Henüz çözülememiştir (okunamamıştır)” denen yazısının, Göktürk Hece Yazısı  (Türk Oyma – Runik yazısı) ses değerleri ve okuma kuralları ile çözülebileceği görülmüştür.

Kaynak: